Quả táo thần kỳ của Kimura - Giới thiệu
Ngày 7 tháng 12 năm 2006, chương trình Tác phong làm việc của chuyên gia phát sóng số nói về người nông dân trồng táo Akinori Kimura.
Số lần này đã gây tiếng vang chưa từng có kể từ khi chương trình bắt đầu lên sóng vào tháng 1 năm 2006. Trong vòng mấy tháng, bảy trăm bức thư gồm cả thư điện tử và thư tay đã được gửi đến NHK, cùng với những nguyện vọng như: mong số này được phát sóng lại, muốn gửi thư cho ông Kimura, muốn được chỉ dẫn chi tiết hơn về phương pháp trồng, và nhiều nhất là: "Muốn được một lần được nếm thử táo do ông Kimura trồng."
Chương trình bắt đầu bằng cảnh một nhà hàng ở Shirokanedai, Tokyo. Một nhà hàng khiêm nhường, không phải ai cũng biết nhưng luôn được đặt kín chỗ trước cả nửa năm. Trên bảng thực đơn chỉ có duy nhất một món: "Súp táo Kimura." Đầu bếp Iguchi Hisakazu vừa cắt táo vừa thì thào: "Táo không hư thối là do chứa đựng tinh thần của người trồng."
Tôi nhìn hai quả táo được bổ ra, chúng được bảo quản từ hai năm trước trong nhà bếp của Iguchi. Thông thường, táo bổ ra và để một lát sẽ chuyển màu nâu, chẳng mấy chốc là hỏng. Thế nhưng, táo của ông Kimura thì không, nó chỉ teo nhỏ như bị "héo" thôi. Ngoài màu đỏ ra, tất cả đều nguyên vẹn, toả hương thơm ngọt ngào như kẹo vậy.
Chúng tôi bắt đầu thực hiện chương trình vào mùa hè năm 2006.
"Có người nông dân không dùng thuốc bảo vệ thực vật hay phân bón mà vẫn khiến cây ra trái trĩu trịt." Lần đầu nghe được thông tin này, tôi không thể tin được. Với một người sinh ra ở thành phố Hirosaki, tỉnh Aomori như tôi, quang cảnh những vườn táo biến thành màu trắng tinh vì phun thuốc bảo vệ thực vật đã trở nên quá quen thuộc. Tôi cũng biết những người nông dân trồng táo phải đổ thời gian và công sức khổng lồ để tiêu diệt sâu bệnh gây hại. Thế nhưng, táo của người nông dân ấy trồng ra lại không hề sử dụng một chút thuốc bảo vệ thực vật cũng như phân bón hữu cơ nào. Hơn nữa lại còn "không hỏng."
Vậy rốt cuộc, bí quyết là gì?
Mang trong lòng sự hồ nghi ấy, tôi tới thị trấn Iwaki (trước đây là thành phố Hirosaki) tìm gặp Akinoni Kimura. Theo thông tin nhận được trước đó, ông là người có vẻ khá kỳ quặc. Gặp ông tại phòng khách có cánh cửa kéo đã rách, tôi chào Kimura bằng tiếng địa phương vùng Tsugaru.
"Sao ông có thể không dùng dùng thuốc bảo vệ thực vật mà vẫn trồng được táo?"
"Tôi cũng hay được người ta hỏi thế nhưng bản thân tôi cũng không biết nữa. Chắc là thấy tôi ngốc nghếch quá thể nên cây táo nó cũng sốc quá mà cho quả."
Lúc đó tôi nghĩ: ông ấy tung hoả mù. Việc ghi hình kéo dài suốt sáu tuần đã bắt đầu với mối nghi hoặc nho nhỏ như vậy.
Khi bắt đầu ghi hình, Kimura nói chung là người hay cười. Ông tự nói đùa rồi cười, ông cười với lời nói của ai đó, rồi cả khi nói về những kỉ niệm cay đắng. Đến mức nhân viên âm thanh đi cùng, một phần cũng vì ban đầu không hiểu tiếng địa phương vùng Tsugaru, hết sức băn khoăn, "Sao chẳng có gì mà ông Kimura cũng cười nhỉ?"
Thế nhưng, càng làm chúng tôi càng hiểu đằng sau nụ cười của ông Kimura là những khó khăn ghê gớm để giấu đi quá khứ không thể nói được cùng ai. Và rồi từ khi nào không biết, chúng tôi đã cùng cười với ông Kimura, một người vươn lên từ đáy cùng của cuộc đời.
Việc trồng táo không dùng thuốc bảo vệ thực vật của Kimura là kết quả sau tám năm thử nghiệm và thất bại. Ông có bí quyết của riêng mình. Dẫu vậy, như mọi khi, Kimura vẫn luôn nói:
"Vì quá ngốc nghếch nên tôi luôn tâm niệm làm mãi rồi cũng được. Đấy, cứ nghĩ thế, giống như con lợn lòi hùng hục lao về phía trước thôi."
"Thế rồi đến mùa thu, ông Kimura quả nhiên không dùng thuốc bảo vệ thực vật hay phân bón nhưng vẫn làm cho cây táo đơn quả sum sê. Kiểm tra nồng độ thuốc bảo vệ thực vật tồn dư trên quả táo sau khi thu hoạch cho kết quả bằng không.
Chúng tôi đã được ăn những quả táo quý giá ngay tại vườn. Đó là những quả táo chỉ có thể hái được một hay hai quả ở mỗi cây, được gọi là táo "cháy nắng". Suốt mùa hè, do bị chiếu nắng quá nhiều nên chúng nứt ra, không thể thành táo thương phẩm được. Thế nhưng, đối lập với vẻ ngoài xấu xí, trái táo đó khác hẳn những thứ tôi đã từng ăn từ trước tới nay. Táo chắc, giòn đến độ cắn vào nghe như thấy cả tiếng rộp. Ngọt mạnh và chua. Những quả táo tràn đầy "sinh mệnh."
Cơ chế khoa học của việc không dùng thuốc bảo vệ thực vật lẫn phân bón mà táo vẫn ra được quả đến nay còn chưa sáng tỏ. Điều rõ ràng là trên mảnh vườn um tùm cỏ dại của Kimura, nhiều sâu bọ vẫn sống, ếch đẻ trứng và chim hót liú lo. Đó thực sự là một nơi vô cùng dễ chịu. Tôi nghĩ chắc những cây táo cũng cảm thấy như vậy.
Tất cả những tháng ngày gian khó với việc không dùng thuốc bảo vệ thực vật của Kimura chưa thể được giới thiệu hết trong chương trình. Người dẫn chương trình Mogi Kenichirou gợi ý hãy viết một cuốn sách. Sau một năm rưỡi bắt tay, cuốn sách đã được hoàn thành.
Dưới ngòi bút của Takuji Ishikawa, nhiều thông tin và tình tiết mới đã được bổ sung đầy đủ. Những gì chương trình chưa thể chuyển tải hết được, như những ghi chép về cuộc đấu tranh dữ dội, lâu dài của Akinori Kimura, đều có trong cuốn sách này.
Shuhei Shibata, Đạo diễn chương trình
Tác phong làm việc của chuyên gia, đài NHK
Phần tiếp theo:
Quả táo thần kỳ của Kimura - Lời nói đầu